In dit hoofdstuk willen we je vertellen wat een miskraam is, hoe die meestal verloopt en wat er gebeurt als een miskraam is vastgesteld.

Ben je ongerust, bel ons dan op onze diensttelefoon 06-21531010. Wij geven je persoonlijk advies, zetten indien nodig extra onderzoek in en kunnen je eventueel ook gerust stellen.

Wat is een miskraam?

Als een kindje voor de 16e week van de zwangerschap niet levensvatbaar blijkt te zijn spreken we van een miskraam. Helaas eindigt één op de tien zwangerschappen in een miskraam. Het kan zijn dat je al een voorgevoel hebt dat er iets niet goed is, maar een miskraam kan ook heel onverwacht komen. Bloedverlies in het begin van de zwangerschap kan een teken zijn maar dat hoeft niet. Één op de vijf vrouwen krijgt te maken met bloedverlies in de eerste 16 weken van de zwangerschap; van dat percentage krijgt ongeveer de helft een miskraam. Bij de andere helft heeft het bloedverlies een andere oorzaak en komt het van de baarmoedermond of na het vrijen.

Oorzaak

Bijna altijd is een aanlegstoornis de oorzaak van een miskraam. Het vruchtje is niet in orde en de natuur vindt als het ware een logische oplossing: het groeit niet verder en het lichaam stoot de vrucht af. In de regel gaat het hier niet om erfelijke afwijkingen. Er zijn dan ook geen gevolgen zijn voor een volgende zwangerschap.

Een miskraam ontstaat niet door lichamelijk inspanning zoals sporten en vrijen. Zwangerschapsverschijnselen zoals gespannen borsten en misselijkheid nemen meestal af vlak voor een miskraam. Vanaf het moment dat er bloedverlies optreedt wordt bij de helft tot driekwart van de vrouwen het vruchtje binnen één week uitgestoten.

Het komt maar zelden voor dat de oorzaak van een miskraam te maken heeft met een afwijking bijvoorbeeld stollingsafwijkingen bij de moeder. Heb je meer dan één miskraam gehad dan bespreken we de mogelijkheden om verder onderzoek te doen naar factoren die een rol kunnen spelen.

Verloop miskraam

Vaginaal bloedverlies en buikpijn zijn meestal de eerste tekenen van een miskraam. De buikpijn gaat over in krampende pijn in de onderbuik en het bloedverlies neemt toe, zoals bij een hevige menstruatie. De vruchtzak zal binnen afzienbare tijd uit de baarmoeder gedreven worden. De vruchtzak herken je als een met vocht gebuld blaasje met een vliezig omhulsel dat gedeeltelijk bedekt is met roze vlokken, afhankelijk van hoe ver de zwangerschap gevorderd is. Ook zul je wat stolsels verliezen.

Als de vrucht uitgestoten is, nemen het bloedverlies en de buikpijn geleidelijk af. Na een week zul je je veel beter voelen. Je kunt eventueel een pijnstiller nemen, bij voorkeur paracetamol. Is de vrucht niet helemaal is uitgestoten dan zullen de klachten tijdelijk verdwijnen, maar daarna weer terugkomen.
Hoeveel pijn je hebt van een miskraam is afhankelijk van hoe ver de baarmoedermond open moet om het vruchtje door te laten. Hoe kleiner de vruchtzak, hoe minder krampen je zult ervaren. Het omgekeerde is ook het geval: hoe groter de vruchtzak hoe meer je baarmoeder moet samentrekken om de baarmoedermond open te maken om het vruchtje erdoor te laten.

De oorzaak van een miskraam is meestal een aanlegstoornis van het vruchtje en behandeling is dus niet mogelijk. Medicijnen of maatregelen zoals bedrust of stoppen met werken helpen niet. Wel kun je kiezen voor een manier om de miskraam te laten plaatsvinden als vastgesteld is dat het vruchtje niet levensvatbaar is.

Wanneer bellen?

Neem direct contact met ons op bij één van de volgende verschijnselen:

• Als het bloedverlies erg hevig is en niet meer met maandverband op te vangen is.
• Zeker bij klachten van zoals sterretjes zien of flauwvallen.
• Als de buikpijn toeneemt en voortdurend aanwezig is.
• Als je koorts krijgt (hoger dan 38ºC rectaal gemeten).

Bel ons op onze diensttelefoon 06-21531010 voor persoonlijk advies of indien nodig extra onderzoek.

Opties

Afwachten
Als door middel van een echo is vastgesteld dat er sprake is van een lege vruchtzak of dat het baby’tje niet meer leeft, kan het zijn dat je toch niet meteen een miskraam krijgt. De moederkoek, die nog wel werkt, maakt gewoon zwangerschapshormonen aan. Daardoor kun je nog wel zwangerschapsklachten hebben en het vruchtje kan nog een tijdje blijven zitten. Een zwangerschapstest kan in die periode ook nog positief zijn.

Je kunt er voor kiezen om de natuur zijn gang te laten gaan. Meestal verloopt een miskraam spontaan, zonder complicaties en zonder dat medisch ingrijpen nodig is. Na de echo is het verstandig sowieso een paar dagen af te wachten om even aan het idee te wennen. De teleurstelling van een gewenste zwangerschap die niet doorgaat moet je even verwerken. Het is goed om daar de tijd voor te nemen. We houden contact met je om te kijken hoe het met je gaat. De miskraam zal meestal voor de dertiende zwangerschapsweek spontaan loskomen. Heb je besloten om het af te wachten, maar kun je het toch niet opbrengen, dan kun je ons altijd bellen om een afspraak te maken in het ziekenhuis.

Met medicijnen
Om de uitstoot van het vruchtje op te wekken, kun je kiezen voor het medicijn Misoprostol dat vaginaal ingebracht moet worden. Deze tabletten zorgen ervoor dat je baarmoeder samentrekt waardoor de miskraam op gang komt. Dit medicijn wordt door de gynaecoloog voorgeschreven. Vooraf krijg je een gesprek in het ziekenhuis over de voor- en nadelen hiervan.

Curettage
Een miskraam komt vanzelf op gang en de bloeding stopt ook weer na een bepaalde tijd. Toch vinden sommige vrouwen het moeilijk om daar op te wachten. Vaak spelen emotionele en praktische factoren daarbij een rol. Het kan een reden zijn om in te grijpen en een curettage uit te laten voeren.

Curettage houdt in dat de baarmoeder via de vagina met een dun slangetje leeggezogen wordt of met een schrapertje schoongemaakt. Die ingreep duurt vijf tot tien minuten. Je merkt er zelf niets van want je krijgt een korte narcose. Als alle weefselresten zijn verwijderd, houdt de bloeding binnen een paar dagen vanzelf op. Wel is er bij een curettage een kleine kans op een complicatie waardoor verdere behandeling nodig is.

Voor meer informatie zie de website www.nvog.nl.

Herstel

Lichamelijk herstel
Je herstelt meestal vlot van een curettage of spontane miskraam. Reken op één à twee weken bloedverlies en bruine afscheiding. Als dat is gestopt, is je lichaam in principe voldoende hersteld om weer opnieuw zwanger te worden. Een miskraam bemoeilijkt zwanger worden niet. De eerste menstruatie komt meestal na 4 tot 6 weken, die kan wat heftiger zijn dan normaal. Om het herstel te ondersteunen kun je een multivitamine slikken. Je kunt ook foliumzuur gebruiken, maar als je voor de multivitamine kiest, is dat niet nodig. Daar zit al genoeg foliumzuur in.

Emotioneel herstel
Een miskraam is vaak erg ingrijpend. Er komt een abrupt einde aan jullie plannen en dromen over de verwachte baby. Veel vrouwen reageren aanvankelijk nogal geschokt. Vooral de eerste weken kan het verdriet heel intens zijn. Maar er kunnen ook gevoelens zoals schuld, schaamte, ongeloof, boosheid en een gevoel van leegheid boven komen. Dat is heel begrijpelijk. Neem de tijd om deze gevoelens te verwerken en probeer erover te praten met iemand die je vertrouwt. Dat lucht vaak op. Iedereen verwerkt een miskraam op zijn of haar eigen manier. Als jij en je partner daarin verschillen, kan dat problemen geven in je relatie. Probeer hier samen over te praten en elkaar de ruimte en tijd te geven om het verlies te verwerken. Je kunt ook steun zoeken bij mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Als je nog geen nieuwe zwangerschap wilt, kun je informeren naar een goede anticonceptiemethode. Vrouwen die na een miskraam opnieuw zwanger worden, zijn weliswaar blij, maar voelen zich de eerste tijd vaak onzeker en zijn bang dat het opnieuw mis zal gaan. Dat is heel normaal. Meestal verloopt een volgende zwangerschap goed. Soms helpt dat bij het verwerken van het verdriet.

Wanneer je twee keer achter elkaar – of meer – een miskraam hebt gehad, is het mogelijk om nader onderzoek te laten doen. Je huisarts kan je hier meer informatie over geven.

Voor meer informatie zie ook deverloskundige.nl/miskraam